ابعاد حقوقي تجاوز به خاك ايران

یادداشت حقوقی دكتر ماجد سالمی در خصوص حملات آمریکا و رژیم صهیونیستی به جمهوری اسلامی ایران

مقدمه

در دنیای امروز، روابط بین‌الملل و حقوق بین‌الملل به شدت تحت تأثیر تحولات سیاسی، نظامی و اقتصادی قرار دارد. یکی از مسائل مهم در این رابطه، حملات نظامی و پیامدهای حقوقی آن است. تحلیل حقوقی حملات نظامی در قالب مبانی حقوق بین‌الملل و به ویژه قوانین حاکم بر استفاده از نیروی نظامی، ضروری است. حمله آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران، موضوعی پیچیده و چندلایه است که در ابعاد مختلف حقوقی، سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است.

۱. مبانی حقوقی استفاده از نیروی نظامی

بر اساس بند ۱ ماده ۲ منشور سازمان ملل متحد، هرگونه تهدید یا استفاده از نیروی نظامی علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشور، ممنوع است. به‌جز مواردی که به تأسیس “حق دفاع از خود” مرتبط می‌شوند، استفاده از نیروی نظامی تنها باید با تأیید شورای امنیت سازمان ملل انجام شود.

۲. حق دفاع از خود

ماده ۵۱ منشور سازمان ملل به کشورهای عضو حق دفاع از خود در برابر حمله مسلحانه را می‌دهد. با این حال، این حق باید بر اساس اصول تناسب و ضرورت اعمال گردد. بنابراین، آیا حمله آمریکا و رژیم صهیونیستی به ایران را می‌توان تحت این بند توجیه کرد؟

۳. وضعیت کنونی و بهانه‌های حمله

ایالات متحده و رژیم صهیونیستی پیشتر اعلام نموده به دلیل تهدیدات اعلام‌شده از سوی ایران، به حمله اقدام کرده اما، باید به این نکته توجه داشت که تصمیم به اقدام نظامی باید بر اساس شواهد کافی و قوی انجام شود و نه صرفاً بر اساس نگرانی‌ها یا ادعاهای سیاسی.

۴. پیامدهای حقوقی و سیاسی

حملات نظامی علیه یک کشور، حاکمیت و تمامیت ارضی آن بصورت عام می‌تواند منجر به پیامدهای حقوقی و سیاسی گسترده‌ای شود. از جمله شکایات بین‌المللی، اقدام های اقتصادی و بروز تنش‌های جدید در سطح منطقه‌ای و جهانی شود، اما حمله به جمهوری اسلامی ایران بصورت خاص می‌تواند منجر به بحران‌های جدی در امنیت بین‌المللی و منطقه‌ای گردد و واکنش‌های منفی از سوی ملت ها و کشورهای دیگر به دنبال داشته باشد.
این حمله می‌تواند به تشدید تنش‌ها و رقابت‌های نظامی در خاورمیانه منجر شود و امنیت سایر کشورها را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

۵. نتیجه‌گیری

نحوه استدلال فوق الذکر، بهانه ای خطرناک بوده که می تواند دست آویز خیلی از کشورها جهت حمله نظامی به کشورهای دیگر شود.
طبق اصول حقوق بین‌الملل، هر دولتی حق دارد از حاکمیت و تمامیت سرزمینی خود دفاع کند.
منشور سازمان ملل: ماده ۲(۴) منشور سازمان ملل، استفاده از زور توسط دولت‌ها را منع کرده و تأکید می‌کند که تمام دولتها باید از تهدید یا استفاده از زور علیه تمامیت سرزمینی یا استقلال سیاسی یکدیگر خودداری کنند.
ماده ۵۱ منشور سازمان ملل: حق دفاع مشروع را برای دولتها در صورت حمله مسلحانه به آن‌ها به رسمیت می‌شناسد. حملات نظامی به جمهوری اسلامی ایران، به ویژه در شرایطی که دلایل قوی و مستندی برای توجیه آن وجود نداشته، نقض حقوق بین‌الملل محسوب و طبق قوانین بین المللی و منشور سازمان ملل جمهوری اسلامی ایران جهت حفظ حقوق مسلم و منافع خود حق دفاع داشته و پاسخ‌های مشروع در راستای دفاع از خود اقدام نموده که این پاسخ‌ها با اصول و قواعد حقوق بین‌الملل منطبق می باشد.