نقش مخاطب هوشمند در تکمیل روایت

سرویس رسانه آمال خبر؛ سید علیرضا شریفی: یک سوال همیشگی از روزنامه‌نگارها وجود دارد، رسانه‌ها چرا دروغ می‌گویند یا می‌نویسند؟ پاسخ به سوال از این رو مهم است که در آستانه انتخابات مجلس حجم این اخبار زیاد می‌شود و باید در کوتاه‌ترین زمان به جامع‌ترین خبر رسید.

اگر بخواهیم «خبر» را براساس تعاریف اساتید ارتباطات و زبان شناسان بیان کنیم به صدها معنا می‌رسیم و ما را سردرگم می‌کند اما به‌طور کلی آنچه در رسانه‌ها به آن خبر می‌گویند و ماده اولیه محسوب می‌شود: «گزارشی از واقعیت است که براساس برخی عوامل درون سازمانی و برون سازمانی نوشته می‌شود».

به این مثال توجه کنید: تصادفی بین یک خودروی سواری و یک خودروی نظامی اتفاق افتاده، سه سرنشین سواری کشته شدند، سه دختر سرنشین سواری دانشجو، اهل کرمانشاه، البرز و تهران، محل تصادف جاده اهواز – اندیمشک، محل عزیمت دختران نامشخص!، زمان تصادف ساعت ۱۱، ۱۴ مرداد، سه سرنشین خودروی نظامی آسیب دیدگی ناشی از ترس و کوفتگی داشتند.

زمان نگارش خبر، خبرنگار سه کشته و سه آسیب دیده را ذکر می‌کند، با توجه به زمان حادثه، دانشجو بودن دختران را فاکتور می‌گیرد، خودروی نظامی را می‌نویسد و براساس پیشفرض ذهنی و نقشه خوانی مقصد آنها را «خانه» اعلام می‌کند.

در بخش اول برخی از اطلاعات خبر حذف شدند و حتی به آن اطلاعات نامطمئن هم اضافه شد؛ وقتی خبر به دست سردبیر می‌رسد احتمالا آسیب دیده‌ها و خودروی نظامی هم حذف می‌شوند. اگر این خبر روی خروجی قرار بگیرد تا به اینجا تحت تاثیر عوامل درون سازمانی برخی از اطلاعات تغییر کرده‌اند. شاید هم آن نیروی نظامی تماس بگیرد و بگوید خبر درج نشود یا مقصر حادثه خودروی سواری است! اینجا تاثیر عوامل برون سازمانی است.

اول اینکه با شناخت عناصر خبر «چه کسی، چه زمانی، کجا، چه چیزی، چگونه و چرا» می‌توانید میزان ابهامات یک خبر را پیدا کنید.

دوم اینکه رسانه‌ها و جریانات رسانه‌ای را باید شناخت تا برای رفع ابهام خبر به رسانه درست مراجعه کرد.

سوم اینکه به باور من معمولا رسانه‌ها دروغ نمی‌نویسند ولی تعریف متفاوت خبر از سوی رسانه و مخاطب این پرسش غلط را ایجاد می‌کند.

چهارم اینکه رسانه، هزینه می‌کند که افکار عمومی را به سمت دلخواه هدایت کند و اینجا وظیفه مخاطب است که روایت کامل را بیابد.

با این مقدمات به نظر می‌آید وظیفه تکمیل روایت در دهکده جهانی به عهده مخاطب هوشمند است هرچند رسانه باهوش با ترفندهای مختلف، استفاده از ضعف مخاطب و حتی ایده تجاری جذب مخاطب به‌دنبال انتقال این وظیفه از مخاطب به رسانه است.

انتهای پیام/