ابهام در علت پافشاری بر اجرای مالچ‌پاشی در خوزستان

عملیات مالچ‌پاشی در ۸۰۰ هکتار از دشت‌های خوزستان،در این روزها با مخالفت دوستداران محیط زیست، کارشناسان و مردم محلی مواجه شده و ابهاماتی را در خصوص علت اصرار بر اجرای آن به وجود آورده است.

به گزارش آمال، طی انجام عملیات مالچ‌پاشی ۸۰۰ هکتار از دشت‌های خوزستان، اعتراضاتی در این خصوص از سوی دوستاداران محیط زیست و کارشناسان و مردم محلی صورت گرفت.

فعالان محیط زیست درحالی معتقدند که مالچ پاشی ، صرف هزینه هنگفت برای نابودی محیط زیست است که اداره کل حفاظت محیط زیست از عملیات مالچ‌پاشی حمایت می‌کند.

محمد درویش عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل و مراتع کشور معتقد است: مالچ پاشی اصولاً در جایی توصیه می‌شود که میانگین نزولات آسمانی کمتر از ۸۰ میلی‌متر در سال باشد در حالی که بارش‌های خوزستان بسیار فراتر از این‌ها است.

وی افزود: در سالی اولی که مالچ پاشی می‌شود به شدت  روی اکوسیستم منطقه تأثیر منفی می‌گذارد و میزان هرزآب را افزایش داده و  میزان نفوذ پذیری آب در خاک کاهش پیدا می‌کند، یعنی زمانی که باران ببارد سبب می‌شود آب در زمین نفوذ نکند و هدر رفت آب بیشتر شده و سبب آلودگی محیط زیست شود.

درویش عنوان کرد: در این شرایط گیاهان منطقه دچار شرایطی می‌شوند که حیوانات و حشرات منطقه از بین می روند در مجموع  تاب آوری منطقه به شدت کاهش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: مالچ پاشی روشی غیرعلمی است که دمای هوا را افزایش داده و پوشش گیاهی و زندگی بسیاری از جانداران را از بین می‌برد؛ چرا میلیاردها تومان را صرف پاشیدن این مازوت به شدت خطرناک کنیم؟ .

بادهای فرساینده عامل ایجاد ریزگردها در استان

خوزستان دارای بادهای فرساینده است، تحقیقات و فراوانی‌ها نشان می‌دهد، حاکمیت باد شمال غربی- غربی به عنوان باد غالب و بادهای جنوب تا جنوب شرقی به عنوان باد نائب در بیشتر سطح استان است این عامل در زمانی که هوا شرجی باشد به دلیل وجود رطوبت تاثیری در تولید گرد و غبار نمی‌کند و تنها در صورتی که هوا خشک و همراه با خشک‌سالی باشد در ایجاد گرد و غبار موثر است پس میزان انرژی باد در حمل ریزگرد نقش اساسی دارد.

در نتیجه این عامل، وقوع ریزگرد در استان خوزستان، با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش گرمای زمین و افزایش خشکی محیط که در نتیجه آن افزایش تعرق و تبخیر را به همراه دارد، دور از انتظار نیست و در مناطقی محدود که امکان کاشت بوته‌های نهال و یا رشد گیاهان پایای بومی وجود ندارد همچون ریگزارهای خوزستان، مالچ‌پاشی به صورت محدود و کارشناسی شده، علمی و معقول است زیرا کارشناسان در زمینه مهار بیابان زایی  معتقدند بی‌شک ریگزارها یکی از منابع تولیدکننده ریزگرد هستند و ضرورت تثبیت آنها با استفاده از مالچ‌پاشی و کشت بیولوژیک در مناطق کاملا فعال امری ضروریست ولی نیازی نیست که مناطق نیمه فعال و غیرفعال مالچ‌پاشی شوند.

جانوران بومی نشانه‌ای برای رسوبی فعال بودن یا نبودن خاک

تحقیقات میدانی نشان داده است، رسوبات بادی کامالا فعال و روان، معمولاً فاقد حیات گیاهی و جانوری هستند اگر تپه‌های ماسه بادی از سوی جانداران به‌عنوان آشیان اکولوژیک انتخاب شده است در آن محدوده رسوبات، غیرفعال و انرژی باد کم بوده است، زیرا جانوران بسیار آگاهانه عمل می‌کنند و در رسوبات فعال آشیانه نمی‌سازند با توجه به این نکته بسیار مهم و با دقت در عکس‌هایی که از جانداران مملو از قیر و مالچ نفتی که جان خود را از دست داده‌اند، می‌توان اینگونه برداشت کرد که این مناطق نیازی به مالچ پاشی ندارند اما می‌بینیم که همچنان در این مناطق مالچ‌پاشی می‌شود.

ناصر عبیات، فعال محیط زیست معتقد است: پاشش مالچ نفتی به دلایل مختلف، خیانت به محیط زیست است؛ مالچ ماده‌ای نفتی است و بعد از پاشش، اراضی منطقه، سوخته به نظر می‌رسند ؛ علاوه بر آن انتشار بوی نفت سوخته که برای سلامت مضر است.

وی با اشاره به اینکه شیوه مالچ‌پاشی در دنیا منسوخ شده سابقا هم صرفا در شنزارهای لم یزرع انجام می‌شده، افزود: هیدروکربن‌های سنگین موجود در مالچ هم می‌توانند با تبدیل به فرآورده‌های دیگر ارزش افزوده‌ی زیادی ایجاد کنند و ترکیبات سنگین نفتی حاوی کادمیم فروبار سرب انواع نیترات و ترکیات گوگردی است و اثرات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست خواهد زد.

این فعال محیط زیست با طرح این سوال مبنی بر اینکه که چرا سازمان حفاظت از محیط زیست  ابتدا انجام عملیات مالچ‌پاشی را متوقف می‌کند اما  بعد از چندی دوباره با اجرای مالچ‌پاشی در خوزستان موافقت می‌کند؟، عنوان کرد: در منطقه بیت کوصر و عبیات مالچ‌پاشی باعث نارضایتی اهالی آن منطقه شده و موجب از بین رفتن حیات محیط زیست جانوران این منطقه گشته است.

مناطق مالچ‌پاشی شده به خصوص ام‌الدبس جز کانون ریزگردها نیستند

عبیات در پاسخ به این سوال که آیا مناطق ام‌الدبس کانون ریزگردها هستند یا خیر؟ گفت: خیر این منطقه هیچگاه کانون ریزگردها نبوده است و بلکه کانون ریزگرد هورهای خالی از آب است که خوشبختانه اکنون به دلیل پرآب شدن آنها دیگر مشکلی در هورها وجود ندارد.

وی بیان کرد:  بنده به عنوان فعال محیط زیست خوزستان خواهان ورود دستگاه قضایی کشور و استان در این مسئله هستم زیرا جوامع محلی و کارشناسان محیط زیست کشور از پروژه‌های مالچ‌پاشی عدم رضایت دارند.

بنا بر این گزارش، محدوده تپه‌های غیرفعال، یا با رئوس فعال که در حدفاصل بین شمال غربی اهواز، ملاثانی تا رامهرمز، در غرب و شرق رود کرخه قرار دارند، نیازی به مالچ‌پاشی ندارند این محدوده دارای انرژی باد و پتانسیل حمل ماسه کم است بنابراین با توجه به این نکته بیت کوصر در منطقه غرب کرخه قرار دارد که با این نظر کارشناسی نباید مالچ‌پاشی می‌شد.

 حمایت اداره کل حفاظت محیط زیست از مالچ‌پاشی

اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان  چند روز گذشته بدون توجه به اعتراضات فعالان محیط زیست در خصوص مالچ پاشی منطقه بیت کوصر  در  جوابیه‌ای ضمن  موافقت  با مالچ‌پاشی،  اعلام کرد:  “مالچ‌پاشی در شهرستان دشت آزادگان محدوده بیت کوصر توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری در حال انجام است.”

“این ۸۰۰ هکتار مورد اشاره فاقد هرگونه پوشش مرتعی بوده و این  اداره بر آن است که علاوه بر تثبیت و جلوگیری از حرکت و خیزش ماسه‌زارها، نقش قابل توجه‌ای در تلطیف هوا و ایجاد مکان‌های مناسب برای تفریح و اوقات فراغت و و در بسیاری از موارد تعلیف حیوانات اهلی و دام ساکنین روستاهای اطراف و با برشمردن نکاتی مثبت از مالچ‌پاشی به حمایت و رضایت از این عملیات پرداخته است.”

با وجود حمایت سازمان حفاظت محیط زیست از مالچ‌پاشی اما تصاویری از نابودی جانداران زیستگاه بیت کوصر در اثر این عملیات منتشر شده است.

جالب آنکه برای مالچ‌پاشی در قانون بودجه سال گذشته، اعتبار هنگفت ۷۰۰ میلیارد تومان درنظر گرفته شد درحالی که با توجه به هزینه‌بر بودن و آثار زیان‌بار این اقدام، کارشناسان معتقدند با قُرُق کردن منطقه، حفاظت از گونه‌های گیاهی و سایر روش‌های علمی و کم هزینه می‌توان نسبت به تثبیت خاک اقدام کرد.

مالچ‌پاشی کارشناسی نشده در مناطقی در استان خوزستان نه تنها نتیجه‌ای در تثبیت خاک و جلوگیری از ریزگردها نداشته بلکه زیست بوم جانوران و گونه‌های گیاهی را هم از بین برده و موجب شده تاب‌آوری ساکنان روستایی این مناطق از رنج بوی قیر و نفت کم شود و صدای اعتراض خود را به مسئولین برسانند.

انتهای پیام/