علی(علیه السلام)، هویّت اذان 

امین بهرامی(شریعت شوشتری)  ؛ هر دین و آیینی برای تبلیغ مسائل عبادی خود  نشانه و معرفی‌نامه‌ای دارد،همانند مسیحیّت که برای اعلام برنامه عبادی خود از ناقوس استفاده می‌کند.

صابئین که پیروان حضرت یحیی (علیه السلام) هستند نیز برای عبادت و انجام غسل تعمید در رودخانه آداب و نشانه‌های خاص خود را دارند.

بودائیان برای برگزاری برنامه عبادی خویش به نشانه دل بریدن از دنیا سر خود را تراشیده، لباس زرد رنگی می پوشند و کشکول گدایی را بر دوش را دست می‌اندازند تا روح نخوت و غرور در آنان طغیان نکند و اگر چنین گردید با عباداتی به شیوه یاد شده خود را ریاضت داده  و به این روش روح خویشتن را تسلیم و آرام می‌سازند‌.

آهنگ و علامت عبادت همه ادیان الهی و حتی مکاتب ساخته شده محدود به همان کشور بوده و جهانگیر نیست. تنها ندای مقدسی که در طول شبانه روز و در سرتاسر جهان منتشر می‌شود و پیروان هر آیینی آن را می‌شنوند اذان است. اذان سیمای دین و فهرست جامعی از عقاید صحیح اسلام می‌باشد.

این ندای توحیدی آهنگِ اعلامِ وقتِ سخن گفتن و بار یافتن عباد الرّحمن با معبود خویشتن است. صوت دلنشینی که ابتدای آن توحید و نبوت است و حلقه اتصال وحدانیّت پروردگار متعال و رسالت پیامبر عظیم الشأن اسلام(صلی الله علیه و آله)با نماز و اعمال صالح و سرای باقی ، شهادت به ولایت امام المتّقین و یعسوب الدّین اسدالله و اسد رسول قائد الغر المحجّلین حضرت علی بن ابی طالب (علیه افضل صلوات المصلین) است.

اذان بدون این نام مبارک ندایی بی‌ تاثیر بوده و نه تنها روح نواز نیست، بلکه مایه آزار مومنین حقیقی می‌باشد. اذانِ تهی ازنام سیدالعارفین حضرت علی بن ابی طالب(سلام الله علیه)، نه تنها عارف پرور نیست بلکه چنین ندایی تربیت کننده خلفای غاصب اموی و عباسی و رشد و رشد دهنده یاغیان و طاقیانی است که در هر عصر و زمانی با فهم ناصحیح خود از دین دیگران را همچون خویشتن، از مسیر رستگاری دور می‌کنند.

شیعه، اذان بدون نام با عظمت و مبارک امام المتقین حضرت علی بن ابیطالب صلوات الله علیه را یک صوت بی هویّت و بدون هیاهو میداند.اذانی در مسیر بندگی و جاده زندگی کارآمد است که به ولایت گره خورده باشد.

هیچکدام از مسلمانان بر سر آوردن نام ذات اقدس ربوبی و پیامبر باعظمتش در اذان با یکدیگر ستیزه علمی ندارند، اما همین که نام مقدس امیرالمؤمنان (علیه السلام)در اذان آورده می‌شود،عدّه‌ای دین خود را بر باد رفته می‌بینند، زیرا اسلام خود را از خلفا آموخته‌اند، لذا شروع به شبهه پراکنی پیرامون شهادت به ولایت یعسوب الدّین علی (علیه السلام) می‌کنند.

در عید سعید غدیر خم که فصل شناخت سید الاوصیا حضرت علی بن ابیطالب (صلوات الله علیه)است در پی این حقیقت هستیم از منظر قرآن و حدیث ثابت کنیم که هویت اذان حضرت علی (علیه السلام) است و جز این نیست.

“اذان”نام امیرمؤمنان(صلوات الله عليه)درقرآن است؛  خداوند متعال در سوره مبارکه توبه به فضیلتی از فضائل مولای متقیان حضرت علی(عليه السلام) اشاره کرده است و مردم نوعاً این نام مبارک را نمی‌دانند و عموم جامعه ایمانی بی‌خبرند که یکی از نام‌های با عظمت امیرالمومنین (علیه الصلاة و السلام) در قرآن کریم اذان است.

در سومین آیه از سوره توبه می‌خوانیم  “و اذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاکبر ان الله بری من المشرکین و رسوله فان تبتم فهو خیر لکم و ان توليتم فاعلموا انکم غیر معجزی الله و بشر الذین کفروا به عذاب علیم و این اعلامی است از خدا و پیامبرش به همه مردم در روز حج اکبر که یقیناً خدا و پیامبرش از مشرکان بیزارند پس ای مشرکان اگر توبه کنید و مسلمان شوید برای شما بهتر است و اگر روی برگردانید بدانید که شما عاجز کننده خدا نیستید و کسانی که کفر ورزیدند به عذابی دردناک مژده بده” امیر مومنان حضرت علی بن ابیطالب صلوات الله علیه پس از وجود مبارک رحمة للعالمین (صلی الله علیه و آله) به عنوان حجت خداوند متعال بر مردم و هدایت کننده آنان، با نام‌های متعددی در قرآن به جهانیان معرفی شده است.

درمنابع اهل سنت حدیثی را از امام زین العابدین (علیه السلام) مشاهده می‌کنیم كه آن حضرت پیرامون تفسیر آیه یاد شده می فرمایند:” ان لعلی فی کتاب الله اسما ولکن لا تعرفونه. قلت و ما هو؟ قال: ألم تسمع قول الله تعالی (و اذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاکبر)؟هو والله اذان؛

حکیم بن حمید می‌گوید: علی بن الحسین امام سجاد (علیه السلام) به من فرمودند: قطعاً علی (علیه السلام) در کتاب خدا اسمی دارد که مردم آن را نمی‌دانند. گفتم:آن اسم کدام است؟ فرمودند: مگر سخن خدا رانشنیده‌ای كه می‌فرماید: (و اذان من الله و رسوله…..)؟

نام او به خدا قسم همان اذان است.(١)

در سوره اعراف خدای متعال امیرمؤمنان حضرت علی بن ابیطالب (علیه السلام) را (مؤذن) نامیده است. در آیه ۴۴ این سوره مبارکه می‌خوانیم “و نادا اصحاب الجننه اصحاب النار ان قد وجدنا ما وعدنا ربنا حقا فهل وجدتم ما وعد ربکم حقا قالوا نعم فأذن مؤذن بینم ان لعنت الله علی الکذبین و بهشتیان دوزخیان را واز می‌دهند که ما آنچه را پروردگارمان به ما وعده داده بود حق یافتیم آیا شما هم آنچه پروردگار تان وعده داده بود حق یافتید؟

گویند: آری،پس آواز دهنده‌ای در میان آنان آواز دهد که لعنت خدا بر ستمکاران باد.” جناب حسکانی از علمای عامه در کتاب (شواهد التنزیل) در تفسیر آیه ۴۴ سوره اعراف از ابن عباس این گونه روایت می‌کند: ” عن ابی صالح، عن ابن عباس قال: ان لعلی بن ابیطالب فی کتاب الله اسماء لايعرفها الناس (منها)قوله: (فأذن مؤذن بینهم)، فهو المؤذن بینهم یقول: علی لعنة الله علی الذین کذبوا به ولایتی و استخفوا بحقی.

ابو صالح می‌گوید: ابن عباس گفت:علی بن ابیطالب (علیه السلام) در کتاب خدا نام‌هایی دارد که مردم آنها را نمی‌شناسند،از جمله اینکه خداوند می‌فرماید: (موذنی بین آنها ندا داد) و علی (علیه السلام)همان (موذن/ ندا دهنده) است كه می‌گوید: آگاه باشید! لعنت خداوند بر کسانی که ولایت مرا تکذیب کردند و حق مرا سبک شمردند.(٢)

با توجه به اسامی مبارک و متعدد امیر مومنان حضرت علی( صلوات الله علیه )در قرآن نام‌هایی همچون (اذان/ اعلام کردن) و (مؤذن/ ندا دهنده)باید گفت: مولای متقیان علی (علیه السلام) هم ندای خداوند متعال است و هم ندا دهنده ذات اقدس ربوبی .

ارتباط اذان، غدیر و امامت چیست؟  اذان بیان کننده سیمای اسلام و غدیر و امامت هویّت اعتقادی شیعه است. زمانی که ما سیمای دین را اعتقادی با هویّت اعتقادی خویش فریاد بزنیم، آن از آن به معنای حیات اسلام است.

زیرا ولایت همانند روح در جسم دین و بدن شریعت نبوی بدون روح حیاتی ندارد. امامت به منزله سر برای جسم دین مى باشد وقامت اسلام بدون ولایت ناقص ،ناکارآمد و بدون سر خواهد بود وچنین دینی محکوم به فناست،زیرا جز ظاهر چیزی دربرندارد

پس هویت اذان با آن ولایتی ممزوج است که در غدیر خم به حکم الهی و توسط رسول خدا (صلی الله علیه و آله) اعلام گردید و غیر از ولایت امیرمؤمنان علی (علیه السلام) و فرزندان معصومش هیچ ولایت دیگری معنا نداردو اذان بدون پذیرش ولایت امام المتقین و مولى الموحدین علی (علیه السلام) و ائمه خدا (علیهم السلام) سر و صدایی بیش نبوده و اعلامی ‌بى هویّت و بی‌جان است. همچنان که عبادت نیز بدون پذیرش و سرسپردن به ولایت و امامت سید الاوصیا و ابوالائمه امیرالمومنین علی بن ابیطالب (صلوات الله و سلام علیه) همچون نمازی بی‌وضواست.

لذا عید سعید غدیر خم، عید هویّت شناسی اعتقادی شیعه با محوریّت شخصیت شناسی مولای متقیان و پیشوای رو سپیدان دو سرا حضرت علی بن ابیطالب (صلوات الله علیه) و امامان معصوم (علیهم السلام) است.شیعه در عصر غیبت کبری باید به این نکته مهم دست یافته باشد که پذیرش ولایت در تمامی اجزای زندگی او تاثیر دارد و حیات بدون شناخت امامت همان مرگ جاهلی است.

امین بهرامی(شریعت شوشتری)

(۱):تفسیرقرآن العظیم،ابن ابی حاتم،ج۶،ص۱۷۴۷ (۲):شواهدالتنزیل،حاکم حسکانی،ج۱،ص۲۶۸،حدیث۲۶۲