نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
با شیوع ویروس کرونا و اطلاع‌رسانی‌های غیرکارشناسی در این خصوص، روانشناسان ضمن تاکید بر تامین بهداشت روانی، می‌گویند: وقتی پیام های تهدید آمیز شدید باشد افراد به جای اقدامات لازم، دچار بیخیالی می‌شوند.
به گزارش آمال، این روزها که در نزدیکی تحویل سال نو ۱۳۹۹ هستیم و تنها چند روز به سال تحویل باقی مانده است، به ناچار باید با وضعیتی متفاوت سال را تحویل کنیم.
ویروس کرونا، عامل این تغییر است؛ با شیوع این بیماری در ایران طی سه هفته گذشته، وضعیت آخر سال به شدت دگرگون شده، به طوری که با خودقرنطینگی مردم و با خانه ماندن آنها، ورود به سال جدید در سایه ویروس کرونا اتفاق می‌افتد.
یکی از تاثیرات این اتفاق، به وجود آمدن فضایی پر از استرس و اضطراب است و پیامد منفی این بیماری در زمینه بهداشت روان، اجتناب‌ناپذیر است و این امر تنها در نتیجه تبلیغات پیشگیری از بیماری کرونا و اخبار فراوان و به شدت قالب این روزها از کرونا ویروس جدید شکل گرفته است.
استرس و اضطراب، موجب کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن است
دکتر علی خلفی، دکترای روانشناسی در گفت‌وگو با آمال، در زمینه بهداشت روان، اظهار کرد: ویروس کرونا موجب اضطراب شدید در میان مردم شده و اضطراب در وهله اول باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می‌شود و سیسم ایمنی افراد را دچار مشکل می‌کند که در نتیجه فرد را در مقابل بیماری تضعیف می‌کند.
وی افزود: بیشترین اضطراب در افرادی که عزت نفس و اعتماد به نفس آنها پایین است رخ می‌دهد و این افراد با کوچکترین تهدید ها یا پیام‌های تهدید آمیز از پا در می‌آیند و به جای آنکه وارد عمل شوند به بیخیالی می‌زنند و اینگونه بدن آنها مقاومت خود را در برابر انواع بیماری‌ها از دست می‌دهد.
این روانشناس با اشاره به اینکه برخی از افراد دارای بیماری زمینه‌ای وسواس فکری یا بیماری فکری هستند، گفت: این بیماران معمولا نسبت به سلامتشان وسواس فکری دارند و به انواع بیماری‌ها فکر می‌کنند که در شرایط کنونی و با وجود ویروس کرونا این افراد به شدت آسیب‌پذیر خواهند بود، پس باید مورد توجه ویژه قرار بگیرند که معمولا توسط اطرافیان و مراکز روان درمانی باید صورت بگیرد، زیرا ممکن است خود آنها دست به اقداماتی بدتر بزنند.
وی در ادامه افزود: دسته دیگری که در معرض آسیب و خطرند، افراد افسرده هستند زیرا افسردگی خود به خود سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند و با وجود این بیماری و تبلیغاتی که برای پیشگیری از آن می‌شود شاید افسردگی را تشدید کند، پس اینها هم در معرض آسیب هستند.
خلفی افزود: با توجه به اینکه تاکنون ما با افراد کرونایی در ارتباط بودیم و بیشترین تماس‌ها به مراکز مشاوره استان از طرف بیماران کرونایی یا افراد در ارتباط با آنها یا افرادی که احساس خطر می‌کنند، صورت می‌گیرد، نکته‌ای که متوجه آن شدیم این است که افراد با ویژگی درون‌گرا، آسیب‌پذیری آنها در برابر کرونا بیشتر بوده است.
این روانشناس گفت: استان‌هایی که هوای گرم و تابش انرژی خورشید بیشتری دارند، روحیه شادتر و از این جهت سیستم ایمنی قوی‌تری دارند، زیرا سیستم ایمنی بدن ربط مستقیم به روحیه افراد دارد و حتی تا کنون دیده شده، استان‌های گرمتر و با روحیه شادتر کمتر از ویروس کرونا آسیب دیده‌اند. پس مسائل روحی و روانی در کنار رعایت بهداشت جسمی به راحتی می‌تواند دو عامل اصلی در شکست این ویروس باشند.
خلفی افزود: متاسفانه خیلی کمتر به بهداشت روانی پرداخته می‌شود اما مردم می‌توانند با شماره‌گیری ۱۴۸۰ با ما در مراکز بهداشت روان تماس بگیرند و آگاهی لازم را در این خصوص کسب کنند.
وی افزود: اطلاعاتی که از شهرستان های دیگر استان به دست ما رسیده، ترس از کرونا را گزارش می‌دهد که مردم به شدت از این بیماری ترسیده‌اند و حتی با یک سرفه کوچک فکر می‌کنند دچار بیماری کرونا شدند. این امر حتی در افرادی که از قبل بیماری زمینه ای تنفسی داشته اند به شدت دیده می‌شود.
خلفی گفت: با توجه به نزدیکی عید، افراد باید فضای خانه خود را به سمت عید و سال نو ببرند و فضای شاد و با نشاطی را در محیط اطراف خود به وجود آورند.
این روانشناس با بیان اینکه اکنون تصور قالب این است که اگر خبررسانی نکنیم کسی این بیماری را جدی نمی‌گیرد و توجه ای نمیکند، گفت: اینگونه نیست، زیرا تحقیقات روانشناسی نشان داده که وقتی پیام های تهدید آمیز شدید باشد افراد به جای آنکه دست به اقدام بزنند، دست به بی اقدامی می‌زنند.
آسیب شایعات در شبکه مجازی بر سلامت روان
عاطفه اسماعیلی منش، دانشجوی دکتری جامعه شناسی، نیز در گفت‌وگو با آمال در پاسخ به این سوال که بیشترین تاثیری که کرونا بر روی تعاملات یا ارتباطات اجتماعی گذاشته به چه صورت خود را نشان داده است، اظهار کرد: شیوع همگانی ویروس کرونا شوک و تنش بسیار بزرگی را در ابتدا به اقتصاد جوامع و در مراحل بعدی تاثیر بسیار زیادی بر سلامت و بهداشت روانی جامعه از خود بر جای گذاشت و بخش بزرگی از توان و انرژی دولت‌ها و حکومت‌ها را درگیر خود کرد.
وی افزود: شاید همین سرعت شیوع یکی از عواملی باشد که نهادهای آموزشی، سازمان‌های مردم نهاد، آموزش و پرورش، رسانه‌ها و… فرصت پرداختن صحیح و تحلیل مناسب را از دست داده و اغلب زمان آنها صرف تصمیمات آنی و پرداختن به آمار و ارقام مربوط به قربانیان و بهبودیافتگان این بیماری شد.
لذا در این شرایط با شکل جدیدی از روابط و طیف متفاوتی از اطلاعات مواجه شدیم، در روابط جدید رعایت مسائل بهداشتی با برجستگی بیشتری خود را نمایان می‌کند و افراد بر همین اساس روابط خود را تعریف کردند.
اسماعیلی‌منش گفت: از طرفی دیگر شبکه‌های اجتماعی اگر چه نقش بی بدیلی را در گردش اطلاعات به نام خود ثبت کرده‌اند اما به همان اندازه از آسیب اطلاعات غلط و شایعه پردازی بی نصیب نماندند و مجموع همین عوامل آسیب‌های زیادی به سلامت روانی جامعه وارد کرد.
این جامعه‌شناس بیان کرد: آنچه سبب پایدار شدن این آسیب‌ها در جامعه می‌شود ابتدا عدم تایید و یا تکذیب این اطلاعات از سوی نهادها و دستگاه‌های مربوطه است و دوم استناد افکار عمومی به منابع غیر رسمی برای دریافت اخبار و اطلاعات است.
وی افزود: بالا رفتن میزان شایعه پردازی در دوره‌ای که جامعه با یک بحران اجتماعی مواجه است با بالا رفتن استرس در جامعه و ایجاد تاثیر منفی بر سلامت افراد همراه است به ویژه در بحث کرونا که گفته می‌شود استرس سبب کاهش توانایی و قدرت بدن می‌شود، انتظار می‌رود دستگاه قضا با شناسایی منابع شایعه پراکنی مانع از توسعه الگوهای ناسالم و خطرناک در جامعه شود.
اسماعیلی‌منش در پاسخ به این سوال که آموزش سواد رسانه به عهده کیست؟ و این آموزش در چه حد می‌تواند بر استفاده صحیح افراد جامعه در شرایط بحرانی کمک کند، گفت: متاسفانه همواره در میانه بحران‌ها و مسائل اجتماعی، به یاد می‌آوریم که نیاز به آموزش سواد رسانه‌ای داریم تا تجزیه و تحلیل اخبار و اطلاعات مربوط به بحران‌ها به درستی صورت گیرد.
وی عنوان کرد: به همین دلیل قدرت تشخیص اخبار کذب و شایعه‌ها نداریم در حالی که افرادی که از سواد رسانه‌ای برخوردارند قادر به کشف پیام‌های پیچیده ارائه شده توسط شبکه‌های اجتماعی، تلوزیون، رادیو، روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و… هستند و از حالت مصرفی خارج شده و از رسانه‌ها به صورت هوشمندانه بهره ببرد.
“تقدیر‌گرایی” عامل بی‌توجهی برخی مردم به هشدارها
وی با بیان اینکه در موضوع شیوع ویروس کرونا در جامعه‌شناسی چندین بحث مطرح می‌شود که مهمترین آن بحث «تقدیر گرایی» است، گفت: ما در علم جامعه‌شناسی مشاهده کردیم اقشار مختلف جامعه معتقد هستند، قدرت تغییر مسیر حوادثی که در حال وقوع است را ندارند به همین دلیل احساس عجز و ناتوانی در مرکز تقدیر گرایی قرار گرفت و شاید به این دلیل بود که بخش بزرگی از جامعه بی توجه به هشدارهای مراکز تصمیم گیری به ویژه حوزه بهداشت و درمان مبنی بر قرنطینه خانگی در خیابان‌ها تردد می‌کنند.
وی افزود: ممکن است ویروس کرونا به یکی از تلخ‌ترین بحران‌های جهان تبدیل شود اما قطعاً غلبه بر این بحران بدون همدلی، درک متقابل و همسایه دوستی حل نخواهد شد، کسانی که اهل مماشات با همسایه، رفیق و هموطن خود نیستند باید به این درک برسند که اگر همان هموطن مبتلا شود به طور حتم آن ویروس گلوگیر و ریه کش یک کوچه و یک خیابان دیگر نیز است لذا حس مسؤولیت مشترک عامل انسانی این بحران را کاهش داده و سبب ازبین رفتن آن می‌شود.
بنا بر این گزارش، بهداشت روان یا سلامت روان به معنی سلامت هیجانی و روانشناختی است، به شکلی که فرد بتواند از تفکر و توانایی‌های خود استفاده کند، در جامعه عملکرد داشته باشد و نیازهای معمول زندگی روزمره را برآورده کند.
پیشگیری از پیدایش بیماری‌های روانی و سالم کردن محیط روانی از نیازهای اولیه تامین بهداشت روانی محسوب می‌شود که اکنون با وجود شیوع بیماری واگیردار کرونا و ترس و اضطراب و استرس ناشی از آن، که بنا بر گزارش سازمان بهداشت جهانی به عنوان بیماری همه‌گیر اعلام شده، توجه به بهداشت روانی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
به طوری که افراد علاوه بر حفظ بهداشت جسمی خود باید به این مقوله هم توجه ویژه داشته باشند و با ایجاد فضاهایی مساعد و شاد در خانه‌های خود این روزهای کرونایی را بگذرانند.
گزارش: زینب نیسی‌نژاد
این مطلب بدون برچسب می باشد.