نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
حاشیه دز در سال‌های گذشته شاهد وقوع چند سیلاب مخرب بوده و با آنکه تقویت سیل‌بندها و دایک‌های حفاظتی از خطر سیل در سال جاری کاسته اما در صورت عدم احداث سد بختیاری در جنوب استان لرستان، امکان وقوع سالیانه سیل وجود خواهد داشت که خسارت‌های سنگینی را به دنبال دارد.
به گزارش آمال، استان خوزستان در سال گذشته یکی از پر مخاطره‌ترین و مخرب‌ترین سیل‌ها را در تاریخ کشور تجربه کرد که منجر به خرابی‌های بسیار زیادی برای اهالی روستاها در پایین‌دست دز، کرخه و کارون شد و تنها معشیت مردمان این سرزمین که همان کشاورزی است، تحت تنش شدید این سیل ویرانگر قرار گرفت و این کشاورزان تا کنون نیز با نگرانی از وقوع مجدد سیل و از بین رفتن محصولات خود دست و پنجه نرم می‌کنند.
برای ریشه یابی وقوع سیلاب به عوامل مختلفی می‌توان اشاره کرد که از جمله این عوامل در حاشیه دز، پایان عمر سد بالادست آن است.
سد دز دیگر رمقی برای ادامه کار ندارد و رسوبات انباشت شده در مخزن آن ممکن است بازهم تبعات به شدت ناگواری را به وجود آورد.
سد دز که نخستین و تنها سدی است که بر روی رودخانه دز احداث شده، در سال ١٣٤١به بهره برداری رسید. در همان زمان، مهندسان مشاور ایتالیایی مشغول به کار در این طرح، از لزوم احداث سدی در بالادست سد دز تاکید کردند که بهره وری و مدت بهره برداری از سد دز را افزایش دهد.
حدود ١٠ سال بعد یعنی در دهه ٥٠ شمسی، متخصصان سدسازی آمریکایی که در ایران به مطالعات برخی حوضه‌های آبریز مشغول بودند، بار دیگر بر لزوم احداث سدی در بالادست سد دز تأکید کردند تا در آینده با انباشت رسوبات در این سد مواجه نشویم.
ساخت سد بختیاری در استان لرستان
به منظور جلوگیری از ورود رسوبات رودخانه بختیاری به مخزن سد دز و در نتیجه افزایش عمر مفید سد و نیروگاه دز، همچنین امکان مدیریت بهینه منابع آب برای افزایش سطح زیر کشت اراضی پایین دست و کنترل سیلاب‌های مخرب فصلی و افزایش ایمنی سد (با توجه به ظرفیت نسبتاً محدود سیستم تخلیه سیلاب آن) و ایجاد شرایط توسعه برای منطقه مانند محرومیت زدایی، اشتغال زایی و افزایش قابلیت‌های گردشگری، مطالعات ساخت سد بختیاری واقع در ۸۰ کیلومتری جنوب شرقی خرم‌آباد بر روی رودخانه بختیاری از سر شاخه‌های رود دز، در سال ١٣٧١ آغاز شد.
عملیات اجرایی این سد در تاریخ هشتم فروردین ماه ۹۲ با حضور رییس جمهور، با عنوان بلندترین سد بتنی دو قوسی جهان، کلنگ‌زنی شد.
مطالعات و زیرساخت‌های مورد نیاز اجرای این پروژه بزرگ از جمله راه دسترسی اصلی، راه‌های دسترسی داخلی و تونل انحراف دوم و … نیز اجرا شده، اما در سال‌های اخیر ادامه احداث این سد متوقف شده است.
هزینه ۷ هزار میلیارد تومانی ساخت سد
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، پیشتر مهمترین علت تاخیر ساخت بلندترین سد بتنی دو قوسی جهان را، منابع مالی دانست و اظهار کرد: علی‌رغم اینکه تاکنون تدابیر متعددی برای ساخت این سد در نظر گرفته شده، اما پیشرفت فیزیکی این سد بسیار محدود بوده است.
محمد حاج رسولی‌ها با بیان اینکه زمانی که ابعاد سد بختیاری در مرحله‌ی نهایی قرار گرفت، برآورد اولیه برای سرمایه‌گذاری این سد نیز در نظر گرفته شد، گفت : در سال ۱۳۹۲، منبع مالی مورد نیاز این طرح ۲,۰۰۰ میلیارد تومان برآورد شد که با قیمت امروز حدود ۶۰۰۰ تا ۷,۰۰۰ میلیارد تومان می‌شود.
وی با تاکید بر این مساله که کل بودجه عمرانی سال ۱۳۹۳ معادل ۲,۰۰۰ میلیارد تومان بود، ادامه داد: بی‌شک اجرایی کردن این طرح از طریق منابع عمومی دولت امکان‌پذیر نبود، به همین دلیل باید از طریق فاینانس این طرح را اجرایی می‌کردیم.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران ادامه داد: مقدمات فاینانس و توافقات اولیه با فاینانسور چینی در همان زمان انجام شد که این امر نیز با موضوع تحریم‌ها و عدم پذیرش بانک‌های چینی مواجه شد.
حاج رسولی‌ها با بیان اینکه تاکنون تنها درصد محدودی از پروژه در حد زیرساخت‌ها اجرایی شده است، تصریح کرد: اکنون منتظریم تا منابع مالی طرح تأمین شود و پس از آن می‌توانیم اجرای این طرح را پیش ببریم.
وی گفت: با توجه بر شرایطی که بر سد حاکم است، باید بگوییم که پیشرفت ساخت سد بسیار کمتر از٣٠ درصد بوده و تنها بخش‌های مقدماتی از جمله جاده، دسترسی و تأمین تجهیزات انجام شده است.
بنا بر این گزارش، یکی از محورهای اصلی جلسات متعدد ستاد مقابله با سیل خوزستان در فرودین ۹۸ که با حضور مقامات عالی کشور برگزار می‌شد، لزوم احداث سد بالادست دز بود.
رئیس جمهور حسن روحانی نیز سال گذشته در سفر به اهواز، احداث سد بالادست دز را اقدامی صحیح دانسته و بر ضرورت اجرای آن تاکید کرد.
سد بختیاری؛ تنها سد توجیه‌پذیر بالا دست خوزستان
مهدی قمشی رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران در گفت‌وگو با آمال، در زمینه میزان اهمیت احداث این سد، اظهار کرد: سد بختیاری بر روی یکی از سرشاخه‌های دز که حدود ٦٤ درصد آب سالیانه رودخانه دز را تامین می‌کند، قرار گرفته است.
اهمیت احداث سد از این جهت است که رودخانه دز توسط سد دز توانایی تنظیم آب رودخانه را به طور کامل ندارد؛ بنابراین وجود سد بختیاری می‌تواند بسیار کمک کند و با ظرفیتی که برای آن در نظر گرفته شده، تقریبا ظریب تنظیم این رودخانه را به مقدار معقولی افزایش می‌دهد و احتمال سیل‌گیری رودخانه را در پایین دست به شدت پایین می‌آورد.
وی با بیان اینکه سد بختیاری تنها سدی است که احداث آن در حوضه‌های رودخانه‌های کرخه، کارون، دز و مارون، توجیه‌پذیر است، افزود: من با احداث این سد موافق هستم زیرا احداث آن برای روخانه دز از نظر علمی توجیه‌پذیر است و قدرت تنظیم رودخانه را در پایین دست افزایش می‌دهد و اعتماد را در مناطق پایین دست به خصوص مناطق شعیبیه و روستاهای نزدیک دزفول بالا می‌برد و به مراتب تاثیر بسیار زیادی در کاهش سیل در این مناطق دارد.
قمشی همچنین گفت: بحث احداث سد بختیاری، سال‌هاست که مورد توجه واقع شده زیرا ظرفیت بسیار خوبی دارد که این ظرفیت حدود ٤ میلیارد مترمکعب است و ظریب تنظیم رودخانه را به حد معقولی تنظیم می‌کند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که علت توقف احداث سد بختیاری چیست؟ گفت: بیشترین مسئله در توقف احداث این سد، بحث اقتصاد و اعتبارات مالی آن است که در حقیقت نمی‌توانستند این سد بزرگ با این حجم را احداث کنند و به این دلیل احداث آن متوقف شده، اما به طور قطع نمی‌توان این علت را دلیل وزارت نیرو در متوقف ساختن احداث آن دانست شاید دلایل دیگری هم وجود داشته باشد.
کاهش خطر سیلاب در مناطق پایین دست دز با ساخت سد بختیاری
به گزارش آمال، میزان حجم مخزن سد قوسی بتنی بختیاری ۵۱۵۹ میلیون متر مکعب است و هدف اصلی احداث آن تولید ۳٫۰۰۰ گیگاوات ساعت انرژی برق‌آبی در سال است و همچنین یکی دیگر از اهداف اصلی و بسیار مهم آن جلوگیری از ورود رسوبات رودخانه بختیاری به مخزن سد دز و کاهش خطر وقوع سیل در خوزستان است.
حاشیه دز در سال‌های ۹۵ و ۹۸ شاهد وقوع سیلاب‌های مخربی بوده و با آنکه تقویت سیل‌بندها و دایک‌های حفاظتی از خطر سیل در سال جاری کاسته اما در صورت عدم احداث سد بختیاری، امکان وقوع سالیانه سیل در شهرستان‌های دزفول، شوش، شوشتر و اهواز وجود خواهد داشت که خسارت‌های سنگینی را به دنبال دارد.
گزارش از زینب نیسی‌نژاد
انتهای پیام/
این مطلب بدون برچسب می باشد.